Çameli'de hedik kaynatma geleneği

Denizli’nin Çameli İlçesi’nde yöresel gelenek haline gelen ‘Hedik’ kaynatma sezonu başladı. Yöresel adı ile hedik olarak bilinen buğdayın kaynatılmasından sonra öğütülerek bulgur haline geliyor.   Çameli Merkez ve köylerde bulgur kaynatma mevsiminin başlamasıyla asırlık bir geleneğin de sürdüğünü belirten Zehra Sönmez kaynatma aşamasını şöyle anlattı:   "Buğday daneleri önce iyice yıkanıyor. Yıkanan buğdaylar, büyük kazanlarda kaynatılıyor. Kazanların başından hiç ayrılmadan sürekli kepçelerle karıştırılır. Yenebilecek kıvama gelmiş, haşlanmış buğdaya “Hedik” deniyor. Yenebilecek duruma gelecek kadar kaynatılan buğday daha sonra damlara kurutulmak için seriliyor. 2 gün güneş altında buğdaylar kurutulduktan sonra dönem içerisinde ihtiyaca göre değirmene götürülerek bulgur yapılıyor. Bulgur kaynatma geleneği ilçemizde Ağustos ayında başlayıp Ekim ayının sonlarına kadar devam ediyor “dedi.     SERİNLETİLEREK KURUTULUR   Bulgur kaynatma aşamasını anlatan köylü Fatma Uysal , “Buğday kaynatıldıktan sonra değirmene götürülerek bulgur yapılır ya da soku taşında dövülmeden önce tekrardan ıslatılır. Islatılmasının sebebi bulgurun dövülürken ezilmesini önlemek ve sokudan dışarıya sıçramasını engellemektir. Dövülen bulgurun kabuğu tamamen ayrılır. Sokudan çıkarılan veya değirmende elde edilen bulgur serilerek kurutulur.   Kuruyan bulgurun rüzgârlı bir havada kadınlar tarafından savrularak kepeğinden ayrılması sağlanır.” dedi. Savrulduktan sonra da eleklerde elenerek çöplerden arındırılması sağlandığını aktaran Sönmez “Elenen bu bulgur, daha sonra değirmene götürülerek tamamen yenecek şekilde bulgur yapılır. Çıkan bu bulgur üç şekilde olmaktadır. Bunun en ufağına küçük denir. Küçüğün bir boy büyüğüne düğür, düğürün de bir boy büyüğüne bulgur denir.” diye konuştu.   YENEBİLECEK KIVAM   Çameli'de hedik kaynatma, harman mevsiminden sonra genelde Ağustos-Eylül aylarında yapılıyor. Bu amaçla en çok iri ve sert taneli, protein oranı yüksek buğday taneleri tercih ediliyor. Buğday daneleri önce iyice yıkanıyor, yıkanan buğdaylar, daha sonra içi kalaylı büyük bakır kazanlarda kaynatılıyor. Yenebilecek kıvama gelmiş, haşlanmış buğdaya ‘hedik’ deniyor. Bulgur ayrıca çerez niyetine tabaklarla komşulara dağıtılıyor.   Yenebilecek duruma gelecek kadar kaynatılan buğday daha sonra dışarıya serilmek için çıkarılıyor. Genellikle buğday sermek için geniş damlar veya düzlük alanlar kullanılıyor. Hedik, büyük kilimler üzerine serilerek kurutuluyor.